Biegus białorzytny

Biegus białorzytny
	Calidris fuscicollis
	(Vieillot, 1819)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	siewkowe
Rodzina	bekasowate
Podrodzina	biegusy
Plemię	Calidrini
Rodzaj	Calidris
Gatunek	biegus białorzytny
Synonimy
	Tringa fuscicollis Vieillot, 1819; Actodromas fuscicollis (Vieillot, 1819); Ereunetes fuscicollis (Vieillot, 1819); Erolia fuscicollis (Vieillot, 1819); Pisobia fuscicollis (Vieillot, 1819);
	Tringa fuscicollis Vieillot, 1819; Actodromas fuscicollis (Vieillot, 1819); Ereunetes fuscicollis (Vieillot, 1819); Erolia fuscicollis (Vieillot, 1819); Pisobia fuscicollis (Vieillot, 1819);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; okres lęgowy przeloty zimowiska
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Biegus białorzytny^[5], biegus Bonapartego (Calidris fuscicollis) – gatunek małego ptaka wędrownego z rodziny bekasowatych (Scolopacidae). Zamieszkuje północną część Ameryki Północnej, zimuje w południowo-wschodniej Ameryce Południowej. Nie wyróżnia się podgatunków^[2]^[6]. Nie jest zagrożony.

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

W sezonie lęgowym zamieszkuje północną Kanadę i północną Alaskę. Zimuje w południowo-wschodniej Ameryce Południowej (od południowo-wschodniej Brazylii na południe po Ziemię Ognistą) i na Falklandach^[2]. W małych ilościach, lecz regularnie pojawia się w Europie, na Azorach i Wyspach Kanaryjskich^[7]. W Polsce do 2018 stwierdzony tylko 6 razy – w latach 1998, 2012, 2014^[8] oraz 3 razy w 2018^[9].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Wygląd: Obie płcie ubarwione jednakowo. W szacie godowej wierzch ciała brązowoszary z ciemnymi plamkami, spód biały z ciemnobrązowym kreskowaniem na głowie i piersi. Biała brew, charakterystyczny biały kuper kontrastujący z ciemnym ogonem. W szacie spoczynkowej wierzch ciała popielatoszary z ciemnymi plamami, spód ciała biały, kreskowanie na piersi słabo zaznaczone. Kuper biały, ogon ciemny. Nogi i dziób ciemne.
Wymiary średnie^[2]: długość ciała ok. 15–18 cm
rozpiętość skrzydeł 36–38 cm
masa ciała 28–66 g

Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]

Biotop: Tundra, poza okresem godowym mokradła, brzegi rzek i jezior.
Gniazdo: Na ziemi.
Jaja: W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w czerwcu-sierpniu 3 do 4 oliwkowych, brązowo nakrapianych jaj.
Wysiadywanie, pisklęta: Jaja wysiadywane są przez okres 20–22 dni przez samicę. Pisklęta usamodzielniają się po 16–17 dniach.
Pożywienie: Bezkręgowce uzupełnione pokarmem roślinnym.

Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje biegusa białorzytnego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern)^[4]. W 2017 organizacja Partners in Flight szacowała liczebność światowej populacji lęgowej na 1,7 miliona osobników^[10]. Globalny trend liczebności populacji jest przypuszczalnie spadkowy ze względu na utratę i degradację siedlisk oraz prawdopodobnie presję ze strony myśliwych^[4].

Na terenie Polski objęty ochroną gatunkową ścisłą^[11].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

ptaki Polski

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Calidris fuscicollis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Van Gils, J., Wiersma, P. & Kirwan, G.M.: White-rumped Sandpiper (Calidris fuscicollis). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-04-27].
↑ ^a ^b ^c ^d D. Lepage: White-rumped Sandpiper Calidris fuscicollis. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-02-17]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Calidris fuscicollis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Arenariinae Stejneger, 1885 (1840) - biegusy (wersja: 2020-01-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-04-28].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-02-17]. (ang.).
↑ wynik wyszukiwania: Calidris fuscicollis. [w:] Tarsiger.com [on-line]. [dostęp 2021-11-23]. (ang.).
↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 31. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2014. „Ornis Polonica”. 56, s. 99–136, 2015.
↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 35. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2018. „Ornis Polonica”. 60, s. 125–160, 2019.
↑ White-rumped Sandpiper Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-11-23]. (ang.).
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Calidris fuscicollis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[hbwa-2] Van Gils, J., Wiersma, P. & Kirwan, G.M.: White-rumped Sandpiper (Calidris fuscicollis). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-04-27].

[avibase-3] D. Lepage: White-rumped Sandpiper Calidris fuscicollis. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-02-17]. (ang.).

[iucn-4] Calidris fuscicollis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-5] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Arenariinae Stejneger, 1885 (1840) - biegusy (wersja: 2020-01-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-04-28].

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-02-17]. (ang.).

[tarsiger-7] wynik wyszukiwania: Calidris fuscicollis. [w:] Tarsiger.com [on-line]. [dostęp 2021-11-23]. (ang.).

[kf2014-8] Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 31. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2014. „Ornis Polonica”. 56, s. 99–136, 2015.

[kf2018-9] Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 35. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2018. „Ornis Polonica”. 60, s. 125–160, 2019.

[aablh-10] White-rumped Sandpiper Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-11-23]. (ang.).

[11] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]