Oset zwisły

Oset zwisły
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Carduoideae
Rodzaj	oset
Gatunek	oset zwisły
	Nazwa systematyczna
	Carduus nutans L.; Sp. pl. 2:821. 1753
	Multimedia w Wikimedia Commons

Oset zwisły (Carduus nutans L.) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych.

Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]

Rodzimy obszar jego występowania obejmował północną część obszaru śródziemnomorskiego^[4]. Rozprzestrzenił się i obecnie występuje na wszystkich kontynentach (poza Antarktydą) i na wielu wyspach^[5]. W Europie Środkowej pojawił się już w epoce żelaza, w Polsce we wczesnym średniowieczu w okolicach Krakowa. We florze Polski ma status archeofita^[4]. Jest dość częsty^[6].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Łodyga: Kolczasto oskrzydlona, wzniesiona, o wysokości do 100 cm^[4].
Liście: Ulistnienie skrętoległe. Liście w zarysie lancetowate, lub podługowate. Dolne zebrane w różyczkę liściową, głęboko pierzastodzielne i krótkoogonkowe, górne zatokowato-klapowane, szeroko zbiegające po łodydze, o brzegach kolczasto ząbkowanych^[4].
Kwiaty: Purpurowoczerwone w prawie kulistych koszyczkach o średnicy 3,5-7 cm,. Wyrastają na długich, w czasie kwitnienia zwisłych szypułkach. Okrywa o listkach tworzących kilka szeregów. Mają szerokość do 5,5 mm, są przewężone powyżej nasady, a ich szczyty zakończone są lancetowatym kolce,. Niektóre listki okrywy są purpurowo nabiegłe. Wszystkie kwiaty w koszyczku są obupłciowe, rurkowate. W dnie koszyczka szczecinkowate plewinki^[4].
Owoc: Niełupki o długości 3,5-4 mm z pierścieniowatym rąbkiem i puchem kielichowym o długości 15-20 mm^[4].

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Rozwój: Roślina dwuletnia, hemikryptofit. Kwitnie od czerwca do września. Kwiaty przedprątne, zapylane przez motyle i błonkówki^[7]. Nasiona rozsiewane przez wiatr.
Siedlisko: Roślina ruderalna. Rośnie na suchych zboczach, w miastach, na przydrożach, w zaroślach, na ubogich pastwiskach, wysypiskach, nieużytkach Głównie na glebach zawierających wapń, piaszczystych i kamienistych, ale także na glebach gliniastych^[4]^[7]. W swoim rodzimym obszarze występowania rośnie w murawach kserotermicznych oraz w zdegenerowanych stadiach makii śródziemnomorskiej^[4]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych w Polsce gatunek charakterystyczny dla SAll. Onoperdion^[8].
Oddziaływania międzygatunkowe: Na ostach pasożytuje wiele gatunków grzybów. M.in. są to: Golovinomyces cichoracearum wywołujący mączniaka prawdziwego astrowatych, Puccinia calcitrapae i Puccinia cnici wywołujące rdze, Microbotryum cardui, Ramularia cirsii, Ramularia cynarae emend, Nodulosphaeria cirsii^[9].
Genetyka i zmienność: Liczba chromosomów 2n – 16.Tworzy mieszańce z ostem kędzierzawym i ostem nastroszonym^[6].

Pokrój
Koszyczek
Owoce

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
↑ The International Plant Names Index [online] [dostęp 2018-02-17] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Barbara Sudnik-Wójcikowska: Rośliny synantropijne. Warszawa: Multico, 2011. ISBN 978-83-7073-514-2. OCLC 948856513.
↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2018-01-17] .
↑ ^a ^b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ ^a ^b Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Wiesław Mułenko, Tomasz Majewski, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, A preliminary checklist of micromycetes in Poland. Wstępna lista grzybów mikroskopijnych Polski, Kraków: W. Szafer. Institute of Botany, PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-75-4

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).

[ipni-3] The International Plant Names Index [online] [dostęp 2018-02-17] .

[sudnik-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Barbara Sudnik-Wójcikowska: Rośliny synantropijne. Warszawa: Multico, 2011. ISBN 978-83-7073-514-2. OCLC 948856513.

[discover-5] Discover Life Maps [online] [dostęp 2018-01-17] .

[rutkowski-6] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[seidl-7] Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.

[matuszkiewicz-8] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[mikro-9] Wiesław Mułenko, Tomasz Majewski, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, A preliminary checklist of micromycetes in Poland. Wstępna lista grzybów mikroskopijnych Polski, Kraków: W. Szafer. Institute of Botany, PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-75-4

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]