Cegiełka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Cegiełka
Cigeľka
Ilustracja
Urząd gminy
Państwo

 Słowacja

Kraj

 preszowski

Powiat

Bardejów

Starosta

Ľudovít Kravec[1]

Powierzchnia

15,98[2] km²

Wysokość

508[3] m n.p.m.

Populacja (2022)
• liczba ludności
• gęstość


603[4]
37,51[5] os./km²

Nr kierunkowy

+421 54[3]

Kod pocztowy

086 02[3]

Tablice rejestracyjne

BJ

Położenie na mapie kraju preszowskiego
Mapa konturowa kraju preszowskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Cegiełka”
Położenie na mapie Słowacji
Mapa konturowa Słowacji, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Cegiełka”
Ziemia49°24′28″N 21°08′52″E/49,407778 21,147778
Strona internetowa

Cegiełka[6] (słow. Cigeľka; ukr. Цігелька, Cihelka; romski (vlax) Cigeľka) – wieś i gmina (obec) na Słowacji w kraju preszowskim, powiat Bardejów, przy granicy z Polską.

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Cegiełka położona jest w historycznym regionie Szarysz, niespełna 2 km od granicy państwowej słowacko-polskiej. Leży w niewielkiej, śródgórskiej kotlinie, jaką wytworzył potok Oľchovec oraz jego spływające koncentrycznie dopływy. Od pn. i wsch. otacza ją główny grzbiet Karpat, od zach. wysoki wał Lackowej i Siwej Skały, zaś od pd. potężny masyw Busova. Tereny wsi leżą na wysokości 480-1002 m n. p. m., sięgając po szczyt Busova[7].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwsza pisemna wzmianka o miejscowości pochodzi z 1414 roku[8], kiedy występowała jako Checleuagasa. Później nosiła nazwy Czygloka (1492), Czigelka (1618), Cigolka (1920), Cigelka (1927). W języku węgierskim występowała jako Cigelka lub Czigolka. Należała do feudalnego "państwa" z siedzibą na zamku Makowica. Mieszkańcy zajmowali się głównie pasterstwem i pracą w lasach. W roku 1787 było we wsi 69 domów z 409 mieszkańcami, a w roku 1828 82 domy i 598 mieszkańców. Od połowy XIX w. wzmożona emigracja[7], zwłaszcza do USA i Kanady. W końcu XIX w. miała tu swoje majątki rodzina Erdődych. W 1947 r. część ludności łemkowskiej wyjechała do Związku Radzieckiego[7].

W 1957 r. we wsi powstało państwowe gospodarstwo rolne (słow. Štátny Majetok). Obecnie większość mieszkańców pracuje w Bardejowie, Preszowie, a nawet w Koszycach[7].

Religia[edytuj | edytuj kod]

Mieszkańcy są wyznania greckokatolickiego, należą do eparchii preszowskej. Parafia w Cegiełce do około 1998, później w parafii Kurov, od około 2008 w parafii Petrová. W Cegiełce znajduje się cerkiew świętych Kosmy i Damiana wzniesiona w 1816 roku.

Uzdrowisko[edytuj | edytuj kod]

Na terenie wsi istnieje szereg większych i mniejszych źródeł mineralnych, których lecznicze właściwości stwierdzono już w XVIII w. Są to szczawy alkaliczne, wodorowęglanowe, chlorkowo-sodowe i jodkowe. Charakteryzują się znaczną mineralizacją, sięgającą 29 284 mg/l. Były one stosowane w schorzeniach układu trawienia, przemiany materii, chorób żylnych, górnych dróg oddechowych i in. W ciągu XIX w. powstało tu niewielkie uzdrowisko, które jednak zostało w znacznej części zniszczone w początkowym okresie I wojny światowej. Zanikło ono krótko po II wojnie światowej, choć jeszcze w 1946 r. Cegiełka widniała w czechosłowackim wykazie uzdrowisk. Obecnie z dwóch ujęć czerpie się wodę, która następnie jest butelkowana jako "Cigeľska" i dostępna w sklepach nawet w Australii.[9]

Osoby związane z Cegiełką[edytuj | edytuj kod]

Przejście graniczne[edytuj | edytuj kod]

W miejscowości do 21 grudnia 2007 znajdowało się turystyczne przejście graniczne ze Słowacją.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí. Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-11-13]. (słow.).
  2. Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-02-08].
  3. a b c Statistical Office of the Slovak Republic: Základná charakteristika. 2015-04-17. [dostęp 2022-03-31]. (słow.).
  4. Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-02-08].
  5. Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-02-08].
  6. Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata. KSNG, 2013. s. 263. [dostęp 2017-10-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
  7. a b c d Wg portalu E-obce [1]
  8. Cigeľka - História. [w:] E-OBCE.sk [on-line]. TERRA GRATA. [dostęp 2017-11-13]. (słow.).
  9. wg [2]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]