Changabang

Changabang

Państwo	Indie
Pasmo	Himalaje
Wysokość	6864 m n.p.m.
Pierwsze wejście	4 czerwca 1974 Chris Bonington, Martin Boysen, Dougal Haston, Doug Scott, Balwant Sandhu, Chewang Tashi
Położenie na mapie Uttarakhandu Changabang
Położenie na mapie Indii Changabang
30°29′N 80°01′E

Changabang („Lśniąca Góra”, 6864 m n.p.m.) - smukły skalisty szczyt w Himalajach Garhwalu, znany z bardzo trudnych dróg wspinaczkowych, położony tuż na pd.-zach. od dominującego nad nim szczytu Kalanka (6931 m) w północnym obramowaniu tzw. Sanktuarium Nanda Devi.

Szczyt pociągał swym kształtem alpinistów, ale ze względów politycznych stał się dostępny dopiero w roku 1974.

Główne drogi

Pierwszego wejścia dokonała wyprawa brytyjsko-indyjska, stosunkowo trudną, ale dziś uważaną za najłatwiejszą drogą. 4 czerwca 1974 roku na szczyt weszli Chris Bonington, Martin Boysen, Dougal Haston, Doug Scott, Balwant Singh Sandhu i Chewang Tashi. Ich trasa prowadziła najpierw na Przełęcz Kalanka ścianą południowo-wschodnią, a potem wschodnią granią na wierzchołek.

Grań południowo-zachodnią pokonała 6-osobowa ekipa japońska, prowadzona przez dwójkę Yukio Asano i Teruyoshi Karino (13 czerwca 1976 na szczycie), stosująca jednak ciężkie techniki, m.in. styl oblężniczy i wiercenia. Grań ta na wysokości około 6000 m n.p.m. wrasta w 500-metrową pionową ścianę.

Ścianę zachodnią w rekordowej i długotrwałej wspinaczce pokonała zaledwie dwuosobowa wyprawa brytyjska w roku 1976, Peter Boardman i Joe Tasker (wierzchołek osiągnęli 15 października).

Monolityczny, niemal czysto skalny filar południowy pokonała lekka ekspedycja polsko-brytyjska w stylu zbliżonym do tzw. stylu alpejskiego. 27 września 1978 po 8 dniach akcji non-stop na szczycie stanęli: Wojciech Kurtyka, Alex MacIntyre, John Porter i Krzysztof Żurek. Droga ta miała rekordowe trudności techniczne, a jej pokonanie i styl odbiło się głośnym echem i przypieczętowało udział Polaków w wielkich przejściach ścianowych w Himalajach.

Do roku 1998 wytyczono dalsze 3 trudne drogi ścianowe na ten szczyt, do 2006 powstały następne.

Bibliografia

• Chris Bonington: Changabang. American Alpine Journal (AAJ) 1975, s. 81-84, en
• Wojciech Kurtyka: Szkocka Piątka, Taternik nr 3/1979, s. 100-103 [s. 101 fot. z linią drogi]
• John Porter: Bandaka and Changabang, AAJ 1979, pp. 29-35, en (istnieje wersja internetowa - zob. Linki zewnętrzne)
• [rozdział] Changabang [w:] Zbigniew Kowalewski, Janusz Kurczab: Na szczytach Himalajów, "Sport i Turystyka", Warszawa 1983, ISBN 83-217-2412-4, s. 380-385
• Wielka Encyklopedia Gór i Alpinizmu, WEGA, tom II, Góry Azji, hasło tytułowe, s. 165 (JKi = Jan Kiełkowski), Wydawn "Stapis", Katowice 2005, ISBN 83-88212-42-7, red. całości Małgorzata i Jan Kiełkowscy ]

Linki zewnętrzne

• Fotografia zwycięskiej ekipy pol.-ang. w Warszawie, po powrocie z Changabang w październiku 1978 r., nyka.home.pl. Od lewej Wojciech Kurtyka, Krzysztof Żurek, John Porter i Alex MacIntyre. Fot. Józef Nyka (wówczas red. "Taternika", w którego numerze 4 z 1978 r. tę fotografię po raz pierwszy opublikowano). Dostęp 17 marca 2010
• AAJ 1979, John Porter: Bandaka and Changabang (plik pdf, w nim s. 32, Plate 16, fot. z akcji, K. Żurek w głównych trudnościach ściany) en Dostęp 17 marca 2010
• 100 Najpiękniejszych Gór Świata, Grupa IMAGE. Zbigniew Kieras i Wojciech Lewandowski, Wydawn. „Grupa IMAGE”, Warszawa 1995; ISBN 83-85461-20-5