Ramienica krucha

Ramienica krucha
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Gromada	Charophyta
Klasa	Charophyceae
Rząd	ramienicowce (Charales)
Rodzina	Characeae
Rodzaj	Chara
Sekcja	Grovesia
Gatunek	ramienica krucha
	Nazwa systematyczna
	Chara globularis ; J.L.Thuiller 1799: 472 Flore des environs de Paris, ou, Distribution méthodique des plantes qui y croissent naturellement : exécutée d'après le systême de Linnaeus avec l'indication du temps de la floraison de chaque plante, de la couleur de ses fleurs, & des lieux où l'on trouve les especes qui sont moins communes. Éd. 2. pp. 1-595. Paris: Chez la Veuve Desaint.
Synonimy
	Chara fragilis; Ch. capillacea; Ch. pulchella; Ch. diffusa; Ch. viridis; Ch. hirta; Ch. foliolata; Ch. fulcrata; Ch. trichophylla; Ch. leptospora;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ramienica krucha (Chara globularis) – gatunek ramienicy. Polska nazwa gatunkowa nawiązuje do nazwy naukowej Chara fragilis Desv. 1810, która została uznana za synonimiczną wobec Ch. globularis Thuiller 1799.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój

Mały makroglon (zwykle do kilkunastu cm długości, choć wyjątkowo nawet powyżej metra) o silnie rozgałęzionej plesze. Cienka (0,3-1,2 mm średnicy) nibyłodyga i cienkich nibyliściach, krótszych od międzywęźli. Plecha od żywozielonej do szarozielonej, w zależności od stopnia inkrustowania węglanem wapnia, przez które jest delikatna i bardzo krucha. Roślina jednopienna^[2].

Okorowanie

Trójrzędowe. Rzędy główne słabo przeważają nad bocznymi, choć częściej oba rodzaje są jednakowe^[2].

Nibyliście

Krótkie (2–3 cm), zwykle nieznacznie krótsze od międzywęźli. W dolnych odcinkach wyraźniej krótsze, natomiast w pewnych warunkach dłuższe. Cienkie (0,5–0,7 mm). Proste, rzadko wygięte ku środkowi, sztywne. 6–9 w okółku. 6–12 członów, w tym dwa ostatnie zwykle nieokorowane^[2].

Nibylistki

Wewnętrzne wykształcone wyraźniej niż zewnętrzne. Zewnętrznych okółków często może wręcz nie być. Na płodnych nibyliściach wewnętrzne zwykle dłuższe od lęgni lub jej równe i cienkie, podczas gdy na zewnątrz słabiej wykształcone, brodawkowate. Na nibyliściach płonnych bardzo małe, brodawkowate^[2].

Kolce

Jeżeli w ogóle występują, to bardzo małe, brodawkowate, tylko na szczytowych międzywęźlach^[2].

Przylistki

Zmienne. W dwurzędowych okółkach. Zwykle brodawkowate lub łuseczkowate (ledwo widoczne). Czasem w górnym okółku dłuższe (wałeczkowate), a w dolnym brodawkowate^[2].

Plemnie

Pojedyncze. Zazwyczaj w trzech, czterech pierwszych węzłach nibyliści. Czerwonawe. Wyraźnie mniejsze od lęgni^[2] (0,5 mm średnicy)^[1].

Lęgnie

Pojedyncze. Zazwyczaj w trzech, czterech pierwszych węzłach nibyliści. Ciemnozielone, ewentualnie białe (na głębszych stanowiskach). Koronka wydłużona, równowąsko zamknięta lub lekko rozchylona^[2]. 1,2 mm długości. Czarne oospory^[1].

Zmienność

W wodach płytkich zwykle tworzy zwarte murawy, w głębszych wodach formy bardziej wydłużone, o dłuższych międzywęźlach, ale krótszych nibyliściach, podczas gdy formy wydłużone spotykane w łąkach innych roślin lub na silnie uwodnionym podłożu organicznym mają dłuższe nibyliście^[2].

Podobne gatunki

Ramienica delikatna^[2]

Biologia[edytuj | edytuj kod]

Rośliny po sezonie wegetacyjnym obumierają lub zimują^[2]. Zimozielone formy wiosną tworzą oospory. Zwykle są one jednak tworzone latem. Stosunkowo często dochodzi do zapłodnienia^[1].

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek tak słodkowodny, jak i słonawowodny. Występuje w wodach różnych typów, od strumieni, przez zbiorniki astatyczne, torfianki, jeziora, po brzegi morskie. Występuje głównie w jeziorach o umiarkowanej trofii^[2]. Występuje tak w wodach eutroficznych różnego typu^[3], jak i w głębszych stanowiskach w jeziora lobeliowych^[4]. W wodach eutroficznych, zwłaszcza na podłożu mineralnym lub słabo zamulonym może tworzyć zespół roślinny Charetum fragilis. Z kolei w małych zbiornikach zbiorowisko to częstsze jest na podłożu organicznym. Jest jednak stosunkowo rzadkie, mimo dość szerokiego rozpowszechnienia stanowisk samej ramienicy kruchej^[3], która nie tylko tworzy łąki ramienicowe, ale jest również częstą domieszką w szuwarach^[2].

Występowanie

Występuje w większej części Europy (w tym w Bałtyku), sięgając Turcji, na Dalekim Wschodzie, w Australii i Brazylii^[1]. W Polsce występuje w całym kraju^[2].

Zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]

Według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski jest gatunkiem narażonym, ale nie podlega w Polsce ochronie gatunkowej^[2]. Jest natomiast gatunkiem reprezentatywnym siedliska przyrodniczego 3140 (twardowodne oligo– i mezotroficzne zbiorniki z podwodnymi łąkami ramienic Charetea)^[5] w systemie Natura 2000 (a może występować też w innych wodnych siedliskach przyrodniczych).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Anders Langangen: Chara globularis J.L.Thuiller. AlgaeBase. [dostęp 2012-01-09]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o Mariusz Pełechaty, Andrzej Pukacz: Klucz do oznaczania gatunków ramienic (Characeae) w rzekach i jeziorach. Warszawa: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska / Wydawnictwo Naukowe Gabriel Borowski, 2008, s. 42–43, seria: Biblioteka Monitoringu Środowiska. ISBN 978-83-7217-200-5.
↑ ^a ^b Henryk Tomaszewicz: Roślinność wodna i szuwarowa Polski : (klasy Lemnetea, Charetea, Potamogetonetea, Phragmitetea) wg stanu zbadania na rok 1975. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1979, s. 40–43, seria: Rozprawy Uniwersytetu Warszawskiego = Dissertationes Universitatis Varsoviensis, 0509-7177. ISBN 83-00-01088-2. (pol.).
↑ Marek Kraska: 3110 – Jeziora lobeliowe. W: Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. T. 2: Wody słodkie i torfowiska. Ministerstwo Środowiska, s. 29–36. ISBN 83-86564-43-1.
↑ Ryszard Piotrowicz: 3140 – Twardowodne oligo– i mezotroficzne zbiorniki z podwodnymi łąkami ramienic Charetea. W: Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. T. 2: Wody słodkie i torfowiska. Ministerstwo Środowiska, s. 48–58. ISBN 83-86564-43-1.

[AB-1] Anders Langangen: Chara globularis J.L.Thuiller. AlgaeBase. [dostęp 2012-01-09]. (ang.).

[klucz-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o Mariusz Pełechaty, Andrzej Pukacz: Klucz do oznaczania gatunków ramienic (Characeae) w rzekach i jeziorach. Warszawa: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska / Wydawnictwo Naukowe Gabriel Borowski, 2008, s. 42–43, seria: Biblioteka Monitoringu Środowiska. ISBN 978-83-7217-200-5.

[tom-3] Henryk Tomaszewicz: Roślinność wodna i szuwarowa Polski : (klasy Lemnetea, Charetea, Potamogetonetea, Phragmitetea) wg stanu zbadania na rok 1975. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1979, s. 40–43, seria: Rozprawy Uniwersytetu Warszawskiego = Dissertationes Universitatis Varsoviensis, 0509-7177. ISBN 83-00-01088-2. (pol.).

[porL-4] Marek Kraska: 3110 – Jeziora lobeliowe. W: Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. T. 2: Wody słodkie i torfowiska. Ministerstwo Środowiska, s. 29–36. ISBN 83-86564-43-1.

[porR-5] Ryszard Piotrowicz: 3140 – Twardowodne oligo– i mezotroficzne zbiorniki z podwodnymi łąkami ramienic Charetea. W: Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. T. 2: Wody słodkie i torfowiska. Ministerstwo Środowiska, s. 48–58. ISBN 83-86564-43-1.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]