Chomiczak szary

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Chomik bałkański)
Chomiczak szary
Nothocricetulus migratorius[1]
(Pallas, 1773)
ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

gryzonie

Podrząd

Supramyomorpha

Infrarząd

myszokształtne

Nadrodzina

myszowe

Rodzina

chomikowate

Podrodzina

chomiki

Rodzaj

Nothocricetulus
Lebedev, Bannikova, Neumann, Ushakova, Ivanova & Surov, 2018[2]

Gatunek

chomiczak szary

Podgatunki
  • N. m. migratorius (Pallas, 1773)
  • N. m. phaeus (Pallas, 1779)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[23]

Systematyka w Wikispecies

Chomiczak szary[24] (Nothocricetulus migratorius) – gatunek ssaka z podrodziny chomików (Cricetinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Chomiczak szary występuje w Eurazji zamieszkując w zależności od podgatunku[25]:

Nieopisana populacja występuje w Górach Kuramińskich w Uzbekistanie[26][25].

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1773 roku niemiecki przyrodnik Peter Simon Pallas nadając mu nazwę Mus migratorius[3]. Holotyp pochodził z dolnego biegu rzeki Ural, w zachodnim Kazachstanie[27]. Jedyny przedstawiciel rodzaju Nothocricetulus[24] który opisał w 2018 roku zespół rosyjskich zoologów[2].

N. migratorius we wcześniejszych ujęciach systematycznych zaliczany był do rodzaju Cricetulus, jednak badania przeprowadzone w 2018 roku w oparciu o dane genetyczne wykazały, że takson ten należy do monotypowego, nowo utworzonego rodzaju Nothocricetulus[2]. Dane genetyczne wykazały również, że w obrębie gatunku istnieją dwa klady, które można przypisać wyróżnianym podgatunkom, a trzeci klad z Gór Kuramińskich w Uzbekistanie nie została jeszcze nazwany[26]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają dwa podgatunki[25].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Nothocricetulus: gr. νοθος nothos „fałszywy, nieprawdziwy”; rodzaj Cricetulus Milne-Edwards, 1867 (chomiczak)[2].
  • migratorius: łac. migratorius „migrujący, wędrowny”, od migrator, migratoris „tułacz, wędrowiec”, od migrare „wędrować, migrować”[28].
  • phaeus: gr. φαιος phaios „mroczny, brązowy, szary, ciemny”[28].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 85–150 mm, długość ogona 19–39 mm, długość ucha 15–21 mm, długość tylnej stopy 14–18 mm; masa ciała 20–58 g[29].

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Zamieszkuje Lasostepy, stepy, mokre tereny, półpustynie i pustynie. Na południu może zamieszkiwać siedziby ludzkie, w szczególności budynki gospodarskie, gdzie ma pod dostatkiem pożywienia[30].

Chomiczak szary prowadzi nocny tryb życia. Czasami kopie własne nory, choć bardziej lubi mieszkać w tych wykopywanych przez inne gryzonie. W razie niebezpieczeństwa ukrywa się w niej, gdyż tak jak myszy i szczury ma krótkie łapy, które uniemożliwiają szybki bieg. Pożywienie – nasiona trzyma w odległości 100–500 m za norą. Chomiczak nie zapada w sen zimowy ani odrętwienie (jest mało aktywny), dlatego, żeby zapewnić sobie pokarm, przed zimą zbiera do 800 g nasion.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Nothocricetulus migratorius, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b c d V.S. Lebedev, A.A. Bannikova, K. Neumann, M.V. Ushakova, N.V. Ivanova & A.V. Surov. Molecular phylogenetics and taxonomy of dwarf hamsters Cricetulus Milne-Edwards, 1867 (Cricetidae, Rodentia): description of a new genus and reinstatement of another. „Zootaxa”. 4387 (2), s. 331–349, 2018. DOI: 10.11646/zootaxa.4387.2.5. (ang.). 
  3. ↑ a b Pallas 1773 ↓, s. 703.
  4. ↑ Pallas 1773 ↓, s. 704.
  5. ↑ Pallas 1778 ↓, s. 74 (= 86), 257.
  6. ↑ Pallas 1778 ↓, s. 74 (= 86), 261.
  7. ↑ J.A. Wagner. Beschreibung einiger kleinen Säugthiere aus Syrien und Afrika. „Archiv für Naturgeschichte”. 14 (1), s. 184, 1848. (niem.). 
  8. ↑ F. de Filippi: Note di un viaggio in Persia nel 1862. Milano: G. Daelli & C. Editori, 1865, s. 344. (wł.).
  9. ↑ W.T. Blanford. List of Mammalia collected by the late Dr. Stoliczka when attached to the embassy under Sir D. Forsyth in Kashmir, Ladak, Eastern Turkestan, and Wakhán, with descriptions of new Species. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 44 (2), s. 108, 1875. (ang.). 
  10. ↑ N.A. Severtzov. The Mammals of Turkestan. „The Annals and Magazine of Natural History”. Fourth series. 18, s. 54, 1876. (ang.). 
  11. ↑ И.А. Северцов. Заметки о фауне позвоночных Памира. „Зап. Туркестанск. отдела Имп. о-ва любит, естествозн.”. 1 (1), s. 63, 1879. (ros.). 
  12. ↑ A. Nehring. Über einige griechische Nager. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. Jahrgang 1902, s. 3, 1902. (niem.). 
  13. ↑ Thomas 1917 ↓, s. 453.
  14. ↑ Thomas 1917 ↓, s. 454.
  15. ↑ P. Matschie. Eine neue Form des Zwerghamsters, Cricetus falzfeini. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. Jahrgang 1918, s. 298, 1918. (niem.). 
  16. ↑ a b Д.Я. Кашкаров, А.П. Коровин & В.И. Курбатов. Грызуны Западного Тянь-Шаня. „Труды Туркестанского Научного общества”. 1, s. 215, 1923. (ros.). 
  17. ↑ С.И. Огнев. „Бюллетень Московского Общества Испытателей Природы. Отдел биологический”. 31, s. 89, 1925. (ros.). 
  18. ↑ С.И. Огнев: Грызуны Северного Кавказа. Ростов-на-Дону: Госиздат, 1924, s. 22. (ros.).
  19. ↑ Д.Я. Кашкаров: Определитель грызунов Туркестана. Ташкент: 1926, s. 23. (ros.).
  20. ↑ Pidoplitschka 1928 ↓, s. 421.
  21. ↑ Pidoplitschka 1928 ↓, s. 424.
  22. ↑ a b A.I. Argyropulo. Die Gattungen und Arten der Hamster (Cricetinae Murray, 1866) der Paläarktik. „Zeitschrift für Säugetierkunde”. 8, s. 148, 1933. (niem.). 
  23. ↑ B. Kryštufek, A. Bukhnikashvili, M. Sozen & S. Isfendiyaroglu, Cricetulus migratorius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-2 [dostęp 2021-11-15] (ang.).
  24. ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 239. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  25. ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 342. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  26. ↑ a b V. Lebedev, N. Poplavskaya, A. Bannikova, G. Ryurikov & A. Surov. Genetic differentiation in Cricetulus migratorius Pallas, 1773 (Rodentia, Cricetidae). „Mammalian Biology”. 92, s. 115–119, 2018. DOI: 10.1016/j.mambio.2018.05.001. (ang.). 
  27. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Cricetulus migratorius. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-11-15].
  28. ↑ a b The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
  29. ↑ U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 283–284. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
  30. ↑ Chomik bałkański.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Chomiczak_szary&oldid=72503179”