Chomiczek turecki

Chomiczek turecki
	Mesocricetus brandti
	(Nehring, 1898)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	chomikowate
Podrodzina	chomiki
Rodzaj	chomiczek
Gatunek	chomiczek turecki
Synonimy
	Cricetus brandti Nehring, 1898; Mesocricetus koenigi Satunin, 1900;
	Cricetus brandti Nehring, 1898; Mesocricetus koenigi Satunin, 1900;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Systematyka w Wikispecies

Chomiczek turecki^[5], chomik turecki^[6] (Mesocricetus brandti) – gatunek ssaka z podrodziny chomików (Cricetinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae). Jest używany jako zwierzę laboratoryjne, ale nie jest szeroko dostępnym gatunkiem na rynku. W USA jest dostępny do kupienia, ale mniej popularny niż syryjski, ze względu na swój agresywny temperament.

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Chomiczek turecki występuje na południe od Kaukazu w Turcji (środkowa i wschodnia Anatolia), Gruzji, Armenii, Azerbejdżanie i północno-zachodnim Iranie (aż po ostany Kazwin i Lorestan); mała izolowana populacja występuje na północ od Kaukazu między Machaczkałą a Derbentem w Dagestanie (Rosja)^[7].

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1898 roku niemiecki zoolog i paleontolog Alfred Nehring nadając mu nazwę Cricetus brandti^[2]. Holotyp pochodził z obszaru w pobliżu Tbilisi, w Gruzji^[8].

We wcześniejszych ujęciach systematycznych M. brandti był uważany za podgatunek M. auratus^[7]. Oba gatunki różnią się kariotypem (2n = 42 u brandti), kolorem, kształtem żołędzi prącia i sekwencjami molekularnymi^[7]. Najbliższym krewnym M. brandti jest M. newtoni^[7]. Nie badano różnicowania podgatunkowego dlatego autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy^[7].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Mesocricetus: gr. μεσος mesos „środkowy, pośredni”; rodzaj Cricetus Leske, 1779 (chomik)^[9].
brandti: Johann Friedrich von Brandt (1802–1879), pruski zoolog w rosyjskiej służbie, podróżnik po Syberii^[10].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 135–195 mm, długość ogona 10–30 mm; masa ciała 108–175 g (dwuletnie osobniki w niewoli osiągają ciężar 137–296 g)^[11].

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Rozród[edytuj | edytuj kod]

Podobny do innych chomików. Jest gatunkiem samotnym i samica sama wychowuje młode. Po kopulacji samca przestaje interesować samica.

Zachowanie[edytuj | edytuj kod]

Agresywny, dość trudny w hodowli, można go jednak oswoić, co trwa znacznie dłużej niż innych myszowatych. W naturze prowadzi bardzo skryty tryb życia, najbardziej aktywny jest wieczorem.

Żyje przeciętnie 2 lata.

Zagrożenie[edytuj | edytuj kod]

Jest wpisany do czerwonej księgi IUCN^[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Mesocricetus brandti, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b A. Nehring. Über Cricetus Newtoni n. sp. aus Ostbulgarien. „Zoologischer Anzeiger”. 21, s. 331, 1898. (niem.).
↑ K.A. Satunin. Die kaukasischen Mesocricetus-Arten nebst Beschreibung einer neuen Art: Mesocricetus Koenigi nov. spec.. „Zoologischer Anzeiger”. 23, s. 301, 1900. (niem.).
↑ ^a ^b B.B. Kryštufek B.B., N. Yigit & G.N.Y.& G. Amori N. Yigit & G.N.Y.& G., Mesocricetus brandti, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2008, wersja 2021-2 [dostęp 2021-11-08] (ang.).
↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 240. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ J. Ziomek, A. Banaszek: Chomik europejski. T. 19. Wydawnictwo Klubu Przyrodników, 2008, s. 9, seria: Monografie Przyrodnicze nr.19. ISBN 978-8387846-58-9. (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 340. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Mesocricetus brandti. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-11-08].
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 414, 1904. (ang.).
↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 54. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
↑ U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 282–283. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[itis-1] Mesocricetus brandti, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Nehring-2] A. Nehring. Über Cricetus Newtoni n. sp. aus Ostbulgarien. „Zoologischer Anzeiger”. 21, s. 331, 1898. (niem.).

[Satunin-3] K.A. Satunin. Die kaukasischen Mesocricetus-Arten nebst Beschreibung einer neuen Art: Mesocricetus Koenigi nov. spec.. „Zoologischer Anzeiger”. 23, s. 301, 1900. (niem.).

[iucn-4] B.B. Kryštufek B.B., N. Yigit & G.N.Y.& G. Amori N. Yigit & G.N.Y.& G., Mesocricetus brandti, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2008, wersja 2021-2 [dostęp 2021-11-08] (ang.).

[Cichocki&inni-5] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 240. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Banaszek-6] J. Ziomek, A. Banaszek: Chomik europejski. T. 19. Wydawnictwo Klubu Przyrodników, 2008, s. 9, seria: Monografie Przyrodnicze nr.19. ISBN 978-8387846-58-9. (pol.).

[Burgin&inni-7] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 340. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Wilson&Reeder-8] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Mesocricetus brandti. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-11-08].

[Palmer-9] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 414, 1904. (ang.).

[Beolens&inni-10] B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 54. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).

[Pardiñas&inni-11] U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 282–283. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]