Cibora jadalna

Cibora jadalna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	wiechlinowce
Rodzina	ciborowate
Rodzaj	cibora
Gatunek	Cibora jadalna
	Nazwa systematyczna
	Cyperus esculentus L.; Sp. pl. 1:45. 1753
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Cibora jadalna lub migdał ziemny, orzech tygrysi, chufa (Cyperus esculentus L.) – gatunek rośliny należący do rodziny ciborowatych (Cyperaceae). Gatunek szeroko rozprzestrzeniony, także inwazyjny.

Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]

Występuje w tropikalnej Afryce, na Madagaskarze, w Azji południowej, w Europie południowej, Ameryce Północnej i Ameryce Południowej^[4]. W Polsce w stanie naturalnym praktycznie nie występuje. Znajdowana na początku XXI w. w roślinności mokradłowej stawu koło Węglińca, co wówczas było najdalej na wschód wysuniętym stanowiskiem północnoeuropejskim. Od tego czasu uznana za agriofit^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Bylina kłączowa o wysokości do 1 m z liśćmi równowąskimi. Łodyga trójgraniasta, kwiatonośna. Kwiat złożony z 3 pręcików i 1 słupka. Owoc – trójgraniasty orzeszek. Ma jajowatego kształtu, bulwiaste korzenie o długości dochodzącej do 3 cm i ok. 1,5 cm szerokości.

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Roślina jadalna: bulwy zawierają do 20% tłuszczu, białko, ok. 28% skrobi, 14% cukru, ok. 7% substancji gumowych. Spożywane mogą być na surowo, jako gotowane lub prażone. Mogą być używane jako namiastka kawy^[6] oraz do sporządzania napoju mlecznego (sorbetu). W Hiszpanii sporządza się napój o nazwie horchata de chufa. Z bulw można pozyskać olej do celów spożywczych.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-11-08] (ang.).
↑ Cyperus esculentus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Taxon: Cyperus esculentus. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2010-11-08]. (ang.).
↑ Zygmunt Dajdok, Krystyna Pender, Zygmunt Kącki. Cyperus esculentus (Cyperaceae) – nowy agriofit we florze Polski. „Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica”. 14 (1), s. 9-17, 2007. Instytut Botaniki PAN. ISSN 1640-629X. (pol.).
↑ Chrystyana Reicharta ogrody warzywne, Wilno: F. Moritz, 1824 [dostęp 2019-03-05] .

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Rośliny użytkowe, Wiedza Powszechna, W-wa, 1966
Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. ISBN 83-09-00256-4.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-11-08] (ang.).

[iucn-3] Cyperus esculentus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[grin-4] Taxon: Cyperus esculentus. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2010-11-08]. (ang.).

[5] Zygmunt Dajdok, Krystyna Pender, Zygmunt Kącki. Cyperus esculentus (Cyperaceae) – nowy agriofit we florze Polski. „Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica”. 14 (1), s. 9-17, 2007. Instytut Botaniki PAN. ISSN 1640-629X. (pol.).

[6] Chrystyana Reicharta ogrody warzywne, Wilno: F. Moritz, 1824 [dostęp 2019-03-05] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]