Boguszowice (Cieszyn)

Boguszowice
	Część miasta Cieszyna
	; Schron bojowy pod przęsłami wiaduktu granicznego
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	cieszyński
Miasto	Cieszyn
W granicach Cieszyna	1 stycznia 1973
SIMC	0924187
Strefa numeracyjna	33
Kod pocztowy	43-400
Tablice rejestracyjne	SCI
	Położenie na mapie Cieszyna;
	49°46′14,20″N 18°36′56,00″E/49,770611 18,615556
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cieszyn-Boguszowice – część miasta Cieszyna, do 1973 roku samodzielna wieś.

Historia[edytuj | edytuj kod]

31 stycznia 1290 roku książę Mieszko nadał swemu rycerzowi Boguszowi 10 łanów frankońskich pod założenie wsi Bogusovici. Jej osadnicy mieli być zwolnieni od większości ciężarów prawa książęcego^[2]. Dokument ten był zarazem pierwszym, w którym książę Mieszko użył tytułu księcia cieszyńskiego, a więc od którego zaczyna się historia nowego księstwa cieszyńskiego. Brak wzmianki o wsi w dokumencie Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis świadczy o tym, że rycerz Bogusz nie zdołał dotąd jeszcze pozyskać osadników, więc wieś powstała po roku 1305. Jako w pełni rozwinięta wieś rycerska Boguszowice ujawniają się w 1388, kiedy to zostały sprzedane przez dwóch rycerzy Jaśka i Janusza z Ogrodzonej Bielikowi z Kornic i jego matce, Jucie za 60 kop groszy praskich polskiej miary^[3]. Kwota ta była porównywalna do innych w pełni rozwiniętych wsi tamtych czasów.

Politycznie wieś ta dzieliła losy (początkowo polskiego) księstwa cieszyńskiego, będącego od 1327 lennem Królestwa Czech, a od 1526 roku w wyniku objęcia tronu czeskiego przez Habsburgów wraz z regionem aż do 1918 roku w monarchii Habsburgów (potocznie Austrii). W 1472 roku miasto Cieszyn nabyło Boguszowice; dochód z tej wsi został przeznaczony na utrzymanie biednych w przytułku zwanym szpitalem mieszczańskim^[4] (gwarowo: "szpitolek").

W połowie XIX w. na terenie wsi prowadzone były badania geologiczne w poszukiwaniu złóż węgla i surowców hutniczych. Nie znaleziono ich, lecz w zamian odkryto tu występowanie nieznanej dotąd skały magmowej, którą geolog i inżynier górniczo-hutniczy Komory Cieszyńskiej, Ludwik Hohenegger, nazwał cieszynitem. Przez pewien czas skała ta była eksploatowana w kilku okolicznych kamieniołomach^[5].

Pod koniec XIX w. na terenie Boguszowic wybudowano strzelnicę i składy amunicji dla cieszyńskiego garnizonu wojskowego. Arsenał ten, zdobyty 31 października 1918 r. bez rozlewu krwi przez oddział por. Franciszka Barteczka, był jednym z ważniejszych obiektów, których sprawne opanowanie zadecydowało o szybkim przejęciu władzy w Cieszynie przez polską Radę Narodową Księstwa Cieszyńskiego^[5].

Według austriackiego spisu ludności z 1900 w 37 budynkach w Boguszowicach, będących wówczas częścią Pastwisk mieszkało 359 osób. z tego 283 (78,8%) mieszkańców było katolikami, 66 (18,4%) ewangelikami a 10 (2,8%) wyznawcami judaizmu, 339 (94,4%) było polsko-, 15 (4,2%) niemiecko- a 2 (0,6%) czeskojęzycznymi^[6]. Według spisu z 1910 roku Boguszowice miały już 464 mieszkańców zamieszkałych w 48 budynkach na obszarze 173 hektarów, co dawało gęstość zaludnienia równą 268,2 os./km², z czego 461 było zameldowanych na stałe, 339 (73,1%) było katolikami, 112 (24,1%) ewangelikami 13 (2,8%) żydami, 438 (95%) było polsko-, 22 (4,8%) niemiecko- a 1 czeskojęzyczna^[7].

W lipcu 1920 roku gmina Pastwiska wraz z Boguszowicami decyzją Rady Ambasadorów znalazła się w granicach Polski. W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała placówka Straży Granicznej I linii „Boguszowice”^[8].

W 1991 roku otwarto w tej części Cieszyna drogowy most nad rzeką Olzą wraz z nowoczesnym przejściem granicznym pomiędzy Polską a Czechosłowacją (od 1993 z Czechami). Przejście otrzymało nazwę "Cieszyn-Boguszowice – Chotěbuz" (dla odróżnienia od innych przejść granicznych w Cieszynie), choć właściwie przejście po stronie polskiej znajdowało się w innej części Cieszyna – Pastwiskach. "Cieszyn-Boguszowice – Chotěbuz" było do 21 grudnia 2007 r. największym (zarówno pod względem infrastruktury, jak i liczby odprawianych pojazdów) drogowym przejściem granicznym pomiędzy Polską a Czechami.

W 1997 jednostkę urbanistyczną Boguszowice zamieszkiwało 361 z 38115 mieszkańców Cieszyna (0,9%)^[9].

Zabytki i budynki użyteczności publicznej[edytuj | edytuj kod]

W Cieszynie-Boguszowicach, dokładnie pod przęsłami mostu granicznego, znajduje się odrestaurowany polski schron bojowy z 1939 roku, który jako jedyny ze schronów zbudowanych na Śląsku Cieszyńskim wziął udział w walce z oddziałami niemieckimi 1 września 1939.

Ponadto w Boguszowicach znajduje się jeden z bardziej znanych torów motocrossowych w Polsce. Otwarty w latach 80. XX w., w 2011 roku został rozbudowany^[10].

Znajdują się tu również: strażnica OSP, oczyszczalnia ścieków oraz mieszkania socjalne.

Tor motocrossowy
Remiza strażacka

Komunikacja[edytuj | edytuj kod]

Przez tę dzielnicę kursują autobusy miejskiego przewoźnika ZGK w Cieszynie Sp. z o.o. obsługujący linie podmiejskie nr 30 do Pogwizdowa oraz nr 32 do Kaczyc. Przez Boguszowice kursują również busy prywatnego przewoźnika LINEA TRANS Sp. z o.o. kursujące relacją Cieszyn-Kaczyce-Jastrzębie-Zdrój.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 325
↑ Śląsk Cieszyński w średniowieczu (do 1528). Idzi Panic (redakcja). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2010, s. 294-302. ISBN 978-83-926929-3-5.
↑ I. Panic, 2010, s. 299
↑ J. Spyra, Gospodarka komunalna Cieszyna w świetle miejskich ksiąg rachunkowych z XVI-XVII w., [w:] Z badań nad dziejami politycznymi i społeczno-gospodarczymi Cieszyna od średniowiecza do czasów współczesnych pod red. I. Panica, Cieszyn 2005, s. 42.
↑ ^a ^b Władysław Sosna: Cieszyn. Przewodnik krajoznawczy, wyd. Urząd Miejski w Cieszynie, Cieszyn 1993, s. 125
↑ Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XI. Schlesien. Wien: 1906. (niem.).
↑ Ludwig Patryn (ed): Die Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910 in Schlesien. Troppau: 1912. (niem.).
↑ Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 26. ISBN 83-87424-77-3.
↑ UM w Cieszynie: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Cieszyna. [w:] www.um.cieszyn.bip-gov.info.pl [on-line]. 2008-10-06. [dostęp 2010-12-07].
↑ Barbara Śliż: Jest zgoda na budowę toru motocrossowego w Cieszynie-Boguszowicach. [w:] gazetacodzienna.pl [on-line]. 2010-12-28. [dostęp 2010-12-30].

[1] Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 325

[2] Śląsk Cieszyński w średniowieczu (do 1528). Idzi Panic (redakcja). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2010, s. 294-302. ISBN 978-83-926929-3-5.

[3] I. Panic, 2010, s. 299

[4] J. Spyra, Gospodarka komunalna Cieszyna w świetle miejskich ksiąg rachunkowych z XVI-XVII w., [w:] Z badań nad dziejami politycznymi i społeczno-gospodarczymi Cieszyna od średniowiecza do czasów współczesnych pod red. I. Panica, Cieszyn 2005, s. 42.

[CP-5] Władysław Sosna: Cieszyn. Przewodnik krajoznawczy, wyd. Urząd Miejski w Cieszynie, Cieszyn 1993, s. 125

[6] Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XI. Schlesien. Wien: 1906. (niem.).

[spis1910-7] Ludwig Patryn (ed): Die Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910 in Schlesien. Troppau: 1912. (niem.).

[8] Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 26. ISBN 83-87424-77-3.

[9] UM w Cieszynie: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Cieszyna. [w:] www.um.cieszyn.bip-gov.info.pl [on-line]. 2008-10-06. [dostęp 2010-12-07].

[10] Barbara Śliż: Jest zgoda na budowę toru motocrossowego w Cieszynie-Boguszowicach. [w:] gazetacodzienna.pl [on-line]. 2010-12-28. [dostęp 2010-12-30].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]