Clara non sunt interpretanda
Clara non sunt interpretanda (łac. nie dokonuje się wykładni tego, co jasne) – rzymska paremia, w myśl której jasne przepisy prawa nie wymagają interpretacji.
Reguła ta jest współcześnie stosowana w procesie wykładni prawa[1][2], a także przywoływana przez zwolenników jej klaryfikacyjnej koncepcji. Wyrażają oni stanowisko, że dokonywać interpretacji prawa należy tylko wtedy, gdy w tekście prawnym występują niejasności, które należy usunąć. Przeciwne stanowisko omnia sunt interpretanda (łac. wszystko podlega interpretacji) zajmują zwolennicy koncepcji derywacyjnej. Twierdzą oni, że każde odczytanie przepisów prawa nieuchronnie pociąga za sobą jednoczesną ich interpretację[3], nawet pozornie proste przepisy wymagają bowiem dokonywania pewnych założeń i przyjmowania pewnych definicji oraz konkretnego rozumienia słów i kontekstów, a te są nieuchronnie uwarunkowane kulturowo, językowo, klasowo, cywilizacyjnie, itd.[4]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Lech Morawski, Spory o wykładnię [online], s. 7-8 [dostęp 2010-12-16] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-07] (pol.).
- ↑ Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 czerwca 2000 r., K 25/99, OTK 2000, Nr 5, poz. 141 [online], s. 35 [dostęp 2010-12-16], Cytat: „W państwie prawnym interpretator musi zawsze w pierwszym rzędzie brać pod uwagę językowe znaczenie tekstu prawnego. Jeżeli językowe znaczenie tekstu jest jasne, wówczas – zgodnie z zasadą clara non sunt interpretanda – nie ma potrzeby sięgania po inne, pozajęzykowe metody wykładni” (pol.).
- ↑ Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 listopada 2005, sygn. FSK 2396/04 [online] [dostęp 2010-12-16], Cytat: „Podstawą kontroli konstytucyjności musi być bowiem zawsze określona treść ustalona w drodze wykładni, ponieważ nie istnieje czyste, abstrakcyjne znaczenie przepisu, które mogło być przyjęte bez jakichkolwiek zabiegów interpretacyjnych /w tym sensie nawet "clara sunt interpretanda"/. Teza ta jest zdaniem Sądu zresztą szeroko prezentowana na gruncie teorii wykładni prawa” (pol.).
- ↑ Dickson 2010 ↓, 2.5.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Julie Dickson, Interpretation and Coherence in Legal Reasoning, Edward N. Zalta (red.), [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy, Winter 2017 Edition, Metaphysics Research Lab, Stanford University, 10 lutego 2010, ISSN 1095-5054 [dostęp 2018-01-30] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-21] (ang.).
Literatura[edytuj | edytuj kod]
- Tatiana Chauvin, Tomasz Stawecki, Piotr Winczorek: Wstęp do prawoznawstwa. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, 2009. ISBN 978-83-255-1150-0.