Cmentarz żydowski w Kielcach
50°51′23″N 20°36′29″E/50,856389 20,608056 nr rej. A.333 z 10.01.1991[1]
| |
 Brama frontowa cmentarza | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość |
Kielce |
| Adres |
ul. Pakosz |
| Typ cmentarza |
wyznaniowy |
| Wyznanie |
judaizm |
| Stan cmentarza |
nieczynny |
| Powierzchnia cmentarza |
3,12 ha |
| Data otwarcia |
1870 |
| Data ostatniego pochówku |
1946 |
| Data likwidacji |
II poł. XX w. |
| Zarządca |
Fundacja Rodziny Nissenbaumów |
Położenie na mapie Kielc  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
| 50°51′23″N 20°36′29″E/50,856389 20,608056
| |
Cmentarz żydowski w Kielcach – kirkut, który znajduje się w dzielnicy Pakosz, przy skrzyżowaniu ulic Pakosz Dolny i Kusocińskiego w Kielcach. Ma powierzchnię 3,12 ha. Na terenie nekropolii znajduje się około 330 nagrobków zachowanych w różnym stanie, z czego około 150 ustawionych jest w lapidarium[2].
Cmentarz jest zamknięty dla zwiedzających.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Kirkut został założony w 1868 roku w oparciu o projekt architekta gubernialnego Franciszka Ksawerego Kowalskiego. Podczas II wojny światowej Niemcy zdewastowali teren cmentarza, na którym regularnie przeprowadzano masowe egzekucje Polaków i Żydów. 23 maja 1943 roku Niemcy zamordowali 45 dzieci w wieku od 15 miesięcy do 15 lat. W 1946 roku na cmentarzu pochowano 42 żydowskie ofiary pogromu. W latach późniejszych ekshumowano i przeniesiono na kirkut ciała Żydów zamordowanych w getcie kieleckim i pogrzebanych nad brzegiem Silnicy. Cmentarz zamknięto dla celów grzebalnych w 1965.
W 1981 roku z wydobytych z pobliskiej rzeki Silnicy nagrobków wybudowano lapidarium. Wokół ustawiono fragmenty uszkodzonych macew z zachowanymi zdobieniami.
W 2007 roku odrestaurowano przedwojenny ohel wybudowany nad grobem Mordechaja Kuzmirera zwanego cadykiem z Kielc. W 2010 roku z inicjatywy Bogdana Białka prezesa Stowarzyszenia im. Jana Karskiego oraz Yaacova Kotlickiego prezesa Kielcer Society w Izraelu zbudowano nowy pomnik nagrobny ofiar pogromu z wypisanymi nazwiskami osób zamordowanych 4 lipca 1946 roku. Odrestaurowano także grób rozstrzelanych w 1943 roku dzieci.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 16 [dostęp 2015-10-26].
- ↑ Burchard podaje liczbę zachowanych nagrobków jako około 150.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Przemysław Burchard: Pamiątki i zabytki kultury żydowskiej w Polsce. Warszawa: 1990, s. 138–139.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Cmentarz żydowski w Kielcach na portalu Wirtualny Sztetl
- Cmentarz żydowski w getcie w Kielcach na portalu Wirtualny Sztetl
- Zdjęcia z cmentarza (strona Piotra Berghofa)