Cygów

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Cygów
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

wołomiński

Gmina

Poświętne

Liczba ludności (2021)

573[2]

Strefa numeracyjna

25

Kod pocztowy

05-326[3]

Tablice rejestracyjne

WWL

SIMC

0684085[4]

Położenie na mapie gminy Poświętne
Mapa konturowa gminy Poświętne, w centrum znajduje się punkt z opisem „Cygów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej znajduje się punkt z opisem „Cygów”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Cygów”
Położenie na mapie powiatu wołomińskiego
Mapa konturowa powiatu wołomińskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Cygów”
Ziemia52°20′02″N 21°25′46″E/52,333889 21,429444[1]

Cygówwieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie wołomińskim, w gminie Poświętne[4][5].

W okresie Królestwa Polskiego istniała gmina Cygów.

Integralne części wsi Cygów[4][5]
SIMC Nazwa Rodzaj
0684091 Jadwiniew część wsi

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Jana Chrzciciela i św. Wojciecha Biskupa Męczennika w Poświętnem[6].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Odkrycia archeologiczne z XIX w. wskazują na starożytną osadę i cmentarzysko sprzed dwu tysięcy lat. Odnalezienie rzymskich monet z okresu cesarza Karakalli oraz innych przedmiotów jest opisane w 'Raporcie Dwóch Wójtów Cygowa i Woli Cygowskiej' w 1819 r. i opracowane przez profesora Kolendę[7].

Około 1445 r. parafia Cygów, lub 'Cygowo'[8], została utworzona z części parafii Kobyłka. W 1527 Grzegorz Ronczajski, albo wdowa jego z synami, wystawili kościół drewniany, pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela i św. Wojciecha Biskupa Męczennika, który został zdewastowany przez wichurę w 1755. Jeszcze przed 1755 r. zięć Teodora Szydłowskiego, ówczesnego wojewody płockiego, Dyzma Szymanowski, zakupił dobra cygowskie[9][10]. Jako właściciel Cygowa, wystawił w 1762 r. nowy drewniany kościół, który został odnowiony w 1859 r. za czasów prawnuka jego i wójta Feliksa Szymanowskiego.

W skład dóbr cygowskich wchodziły folwark Jadwinów z atynencjami Laskowizna, Las Stróżka, Las Suchołąg, oraz wsie Cygów, Górale, Poświętne, Turze oraz Wola Cygowska. Ta ostatnia została nabyta w XVIII w. przez Karola Lelewela od Teodora Dyzmy Szymanowskiego. W XIX w. funkcjonowały tu gorzelnia i owczarnia, a ludność zajmowała się sukiennictwem[11].

Od 1867, po śmierci Feliksa Szymanowskiego, majątek cygowski był stopniowo wyprzedawany, a ok. 1885 r. został odebrany Teodorowi Korwin Szymanowskiemu, z powodu niespłacenia długów. Majątek został rozparcelowany, dwór Szymanowskich zaś rozebrany, przy czym od tego czasu ziemie zwano potocznie 'jojnowizną', a parafię Poświętne z uwagi na sąsiednią wieś.

Osobistości związane z Cygowem[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 18326
  2. Wieś Cygów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-04-06] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 168 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. Opis parafii na stronie diecezji
  7. Jerzy Kolendo, ' Raport Wojtów Z 1820 ROKU O ODKRYCIACH ARCHEOLOGICZNYCH NA MAZOWSZU', FASCICULI ARCHAEOLOGIAE HISTORICAE, Fasc, 1, 1985, PL ISSN 0860-0007
  8. Michał Marian Grzybowski, "Ziemia warszawska-Materiały do Dziejów Płocka", 1996, Towarzystwo Naukowe Płockie
  9. Polski Słownik Biograficzny, "Dyzma Szymanowski, h. Jezierza (ok.1719-1784)", Andrzej Haratym i Michał Korwin-Szymanowski,Tom L/1. zeszyt 204, Warszawa-Kraków. Polska Akademia Nauk, 2014, ISBN 978-83-63352-36-3. s. 53-55
  10. „Regestr diecezjów” Franciszka Czaykowskiego czyli Właściciele ziemscy w Koronie 1783-1784, Oprac. K. Chłapowski, S. Górzyński, W. 2006 s. 635-6, 695-6, 698, 703
  11. Cygów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 722.
  12. L’avenir économique, social et politique en Europe, Ed. H. Marot, Paris 1885, s. 6
  13. Teodor Korwin-Szymanowski, Przyszłość Europy w zakresie Gospodarczym, Społecznym i Politycznym, przekład Maria Dąbrowska, opracowanie i posłowie Radosław Paweł Żurawski vel Grajewski, Warszawa, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, 2015. ISBN 978-83-63743-22-2. s. 12
  14. Łubieński Bernard, Wspomnienia, Kraków 2009, s. 33

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]