Cyjanek sodu

Cyjanek sodu

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) cyjanek sodu
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	NaCN
Masa molowa	49,01 g/mol
Wygląd	białe krystaliczne ciało stałe
Identyfikacja
Numer CAS	143-33-9
PubChem	8929
InChI InChI=1S/CN.Na/c1-2;/q-1;+1 InChIKey MNWBNISUBARLIT-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Gęstość 1,595 g/cm³ (20 °C); ciało stałe Rozpuszczalność w wodzie 820 g/l (35 °C) 580 g/l (20 °C) Temperatura topnienia 563–564 °C Temperatura wrzenia 1496 °C
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI Niebezpieczeństwo Zwroty H H330, H310, H300, H410, EUH032 Zwroty P P260, P264, P273, P280, P284, P301+P310 Europejskie oznakowanie substancji oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI Silnie toksyczny (T+) Groźny dla środowiska (N) Zwroty R R26/27/28, R32, R50/53 Zwroty S S1/2, S7, S28, S29, S45, S60, S61 NFPA 704 Na podstawie podanego źródła 0 4 0   Numer RTECS VZ7525000 Dawka śmiertelna LD50 1,666 mg/kg (królik, domięśniowo)
Podobne związki
Inne aniony	chlorek sodu wodorotlenek sodu węglan sodu azotan sodu siarczan sodu
Inne kationy	cyjanek potasu
Podobne związki	cyjanowodór
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Cyjanek sodu, NaCN – nieorganiczny związek chemiczny z grupy cyjanków, sól sodowa kwasu cyjanowodorowego. Jest silną trucizną.

W temperaturze pokojowej związek ten jest bezbarwną substancją krystaliczną. Łatwo rozpuszcza się w wodzie i jest silnie higroskopijny. Roztwór wodny ma odczyn zasadowy wskutek hydrolizy i wydzielania gazowego HCN. Jak większość cyjanków jest silnie toksyczny. Narażenie na kontakt z cyjankiem sodu w stężeniu około 286 mg/m³ przez minutę może prowadzić do śmierci człowieka.

Cyjanek sodu stosowany jest w metalurgii srebra i złota do wydzielania tych metali z ich rud metodą cyjankową, w galwanoplastyce oraz w syntezach chemicznych.

W Nowej Zelandii związek ten jest używany do zabijania gryzoni (głównie królików i oposów) powodujących straty rolnicze.

Otrzymywanie

Metody otrzymywania cyjanku sodu:

• synteza z pierwiastków i amoniaku w 3 etapach wysokotemperaturowych (proces Castnera-Kellnera otrzymywania cyjanków metali alkalicznych):
  • w pierwszym etapie amoniak reaguje ze stopionym sodem:

  2Na + 2NH₃ → 2NaNH₂ + H₂

  • otrzymany amidek sodu poddaje się reakcji z węglem (600 °C):

  2NaNH₂ + C → Na₂CN₂ + 2 H₂

  • powstały cyjanamidek sodu po podniesieniu temperatury ulega dalszej reakcji z węglem:

  Na₂CN₂ + C → 2NaCN

• z cyjanamidku wapnia:

  CaCN₂ + C + Na₂CO₃ → 2NaCN + CaCO₃