Czosnek skalny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Czosnek skalny
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

szparagowce

Rodzina

czosnkowate

Rodzaj

czosnek

Gatunek

czosnek skalny

Nazwa systematyczna
Allium montanum F. W. Schmidt
Syst. Veg., ed. 15 bis [Roemer & Schultes] 7(2): 1072. 1830
Kwiatostan

Czosnek skalny (Allium montanum) – gatunek rośliny należący do rodziny czosnkowatych potocznie zwany parzątką (l.poj. parzątka). Według nowszych ujęć taksonomicznych jest to synonim podgatunku Allium senescens L. subsp. montanum (Fr.) Holub Folia Geobot. Phytotax. 5:341. 1970[3]. Występuje w prawie całej Europie[3]. W Polsce występuje głównie na południu, szczególnie w Tatrach i Pieninach. Roślina rzadka w naturze. Uprawiana i stosowana jako przyprawa w kuchni regionalnej, między innymi podkarpackiej[4].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Łodyga
Wykształca się w postaci tzw. piętki w cebuli podziemnej i obłego głąbika zwieńczonego kwiatostanem w czasie kwitnienia. W górnej części głąbik jest spłaszczony i kanciasty, ma wysokość 5–30(50) cm.
Część podziemna
Liczne, cienkie i prawie obłe cebule wyrastające na skośnym kłączu.
Liście
Tylko odziomkowe, płaskie, równowąskie, o szerokości 2–3 mm i 5–11 nerwach.
Kwiaty
Zebrane w kulisty, gęsty baldach prosty bez cebulek. Występują 2–3 jajowate, trwałe okrywy, 2-3-krotnie krótsze od kwiatostanu. Szypułki kwiatów są gładkie i 2–4 razy dłuższe od kwiatów. Działki okwiatu koloru liliowego lub różowego, o długości 5-6 mm. Pręciki o nitkach bez ząbków, dużo dłuższe od działek.

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Bylina, geofit. Kwitnie w lipcu i sierpniu. Liczba chromosomów 2n=32. Występuje na suchych i skalistych miejscach, głównie na skałach i naskalnych murawach. Gatunek charakterystyczny dla związku zespołów (All.) Seslerio-Festucion duriusculae i Ass. Carici sepervirentis-Festucetum (regionalnie)[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-09] (ang.).
  3. a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
  4. Żur chranowy - przepis
  5. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  • Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.