FGM-148 Javelin

FGM-148 Javelin

Państwo	Stany Zjednoczone
Producent	Lockheed Martin
Przeznaczenie	przeciwpancerny
Lata produkcji	od 1996
Średnica	127 mm
Napęd	silnik rakietowy paliwo stałe
Zasięg	4750 m
Naprowadzanie	termograficzne/IR
Masa głowicy	8,4 kg
Typ głowicy	tandemowa-kumulacyjna

FGM-148 Javelin (ang. oszczep) – amerykański ręczny przeciwpancerny pocisk kierowany typu F&F.

Historia

W 1989 roku US Army przyznała konsorcjum Javelin utworzonemu przez Raytheon Texas Instruments (obecnie Missile Systems) z Dallas i Lockheed Martin Electronics and Missiles (obecnie Missiles and Fire Control) z Orlando kontrakt na opracowanie następcy przeciwpancernego systemu rakietowego M47 Dragon.

Javelin wszedł w fazę produkcji seryjnej w 1994 roku, ale pierwsze systemy weszły do służby dopiero ponad półtora roku później, w czerwcu 1996, a pierwsza została w nie wyposażona jednostka w Fort Benning w Georgii. Javelin po raz pierwszy został wykorzystany bojowo podczas operacji Iraqi Freedom w marcu 2003 roku, kiedy to użyły go jednostki US Army, US Marine Corps oraz Australian Special Forces. System produkowany jest w zakładach Lockheeda Martina w Alabamie

Na większą skalę wykorzystywany jest przez siły zbrojne Ukrainy podczas inwazji Rosji, rozpoczętej 24 lutego 2022. 19 marca agencja Unian poinformowała, że Ukraińcy osiągnęli rekordową skuteczność systemu: na 112 prób uzyskano 100 trafień.

Budowa i działanie

System zbudowany jest z:

• jednostki dowodzenia i odpalania (CLU – ang. Command Launch Unit), będącej pasywnym systemem identyfikacji celu wykorzystującym podczerwień, oraz jednostką kontroli ognia ze zintegrowanym celownikiem dziennym i termowizorem;
• pocisku Javelin umieszczonego w wyrzutni tubowej ATK.

Po namierzeniu celu i odpaleniu pocisku (jeszcze przed zapłonem silnika), informacje o celu zostają przekazane z CLU do pocisku, gdzie po odpaleniu cel obserwowany jest przez czujnik podczerwieni, przesyłający dane do urządzenia śledzącego, sterującego lotem pocisku i prowadzącego go do celu.

Pocisk jest wyposażony w dwustopniowy układ napędowy. Pierwszy człon odpowiada za wystrzelenie pocisku z tuby na odległość ok. 10 m. Rakieta obraca się wówczas lekko dyszą do dołu i uruchamia właściwy silnik rakietowy, dzięki temu może startować blisko żołnierza, nie powodując oparzeń gazami wylotowymi, a także utrudnia wykrycie strzelca.

Dostępne są dwie trajektorie lotu:

• pocisk leci do celu po linii prostej;
• pocisk wznosi się, a następnie spada na cel, dzięki czemu Javelin teoretycznie jest w stanie zniszczyć każdy czołg, gdyż trafia w strop wieży, gdzie pancerz jest najcieńszy.

Pocisk ma dwie głowice, dzięki czemu możliwe jest zniszczenie czołgu chronionego pancerzem reaktywnym. Zadaniem pierwszej głowicy jest detonacja pancerza reaktywnego, a druga głowica zostaje zdetonowana z opóźnieniem, by mieć pewność, że pojazd będzie pozbawiony tego pancerza.

Istnieją wersje wystrzeliwane z przenośnych wyrzutni, z trójnogu (są tam trzy pociski) lub z pojazdów.

Masa rakiety to 11,8 kg, a CLU – 6,4 kg.

Jeden pocisk do wyrzutni Javelin kosztuje 80 000$, a CLU 125 000$. Do tej pory wyprodukowano ponad 11 000 pocisków.

Zdaniem analityków, Javelin dzięki swojemu sposobowi naprowadzania na widmo termalne i ataku z góry jest w stanie skutecznie zwalczać rosyjskie czołgi T-90 chronione pancerzem reaktywnym i nie jest przeciwko niemu skuteczny ich system samoobrony Sztora.

Użytkownicy

• Austria
• Bahrajn
• Czechy
• Estonia
• Holandia
• Irlandia
• Jordania
• Kanada
• Litwa
• Norwegia
• Nowa Zelandia
• Stany Zjednoczone
• Tajwan
• Wielka Brytania
• Ukraina – od 2018 roku
• Polska – w 2020 zamówiono 60 wyrzutni i 180 pocisków FGM-148F wraz z pakietem logistycznym i szkoleniowym dla Wojsk Obrony Terytorialnej. W służbie od 2021 roku. Pierwsze odpalenie w Polsce miało miejsce 17 czerwca 2021 roku.
• Gruzja

Linki zewnętrzne

• Field Manual 3-22.37. Javelin medium antiarmor weapon system [online], globalsecurity.org, 23 stycznia 2003  (ang.).
• JuliuszJ. Sabak JuliuszJ., 162 mln dolarów na pociski przeciwpancerne Javelin [online], defence24.pl, 5 lipca 2014 .