Księżyno
53°04′55″N 23°06′05″E/53,081944 23,101389| wieś | |
 Kościół św. Józefa Rzemieślnika w Księżynie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
140 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
85 |
| Kod pocztowy |
16-001[4] |
| Tablice rejestracyjne |
BIA |
| SIMC |
0031420[5] |
Położenie na mapie gminy Juchnowiec Kościelny  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu białostockiego  | |
| 53°04′55″N 23°06′05″E/53,081944 23,101389[1]
| |
Księżyno – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie białostockim, w gminie Juchnowiec Kościelny[5][6].
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0997128 | Albertowo | część wsi |
Częścią wsi jest Albertowo. Na wschód od Księżyna leży wieś Księżyno-Kolonia.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.
W Księżynie mieści się kościół św. Józefa Rzemieślnika.
W miejscowości znajduje się zakład produkujący transformatory toroidalne[7].
Miejscowość jest siedzibą parafii św. Józefa Rzemieślnika. W strukturze kościoła rzymskokatolickiego parafia należy do metropolii białostockiej, archidiecezji białostockiej, dekanatu Białystok - Nowe Miasto.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwotna nazwa wsi to Woroszyłowszczyzna. Nazwę swą wzięła od smolników – braci Woroszyłków, którzy w roku 1530 tutaj mieli swoją siedzibę[8].
Następna wzmianka o Woroszyłowszczyźnie pochodzi z roku 1558. Sporządzono wówczas "Regestr pożytków zamku y dwora Saraskiego w roku 58". "Obrub Woroszyły, który trzymają Wasil, Makar Daniłowiczy, Sawka Czysz z inszemi, płacą z niego kop 4."[9]
Kolejna wzmianka o Woroszyłowszczyźnie pochodzi z 1577 roku, kiedy obrub ten znajdował się w ręku – dworzanina Zygmunta Augusta, któremu monarcha wydzielił ze starostwa suraskiego "obrub Woroszyłowszczyzna" liczący 6 włók.
Na przełomie XVII i XVIII w. folwark Woroszyłowszczyzna był przekazany proboszczowi juchnowieckiemu.[10].
Woroszyłowszczyzna przez długie lata była małą osadą. Zamieszkiwała tu tylko jedna rodzina.
W roku 1865 spotykamy pierwszy raz zapisaną nazwę wsi w postaci Księżyna.
W roku 1886 ten folwark kupił Bernard Zaczeniuk. W latach 80. XIX w. powstała kompozycja dworska[11]. Bernard Zaczeniuk wzniósł murowany dom mieszkalny na wzgórzu, które opadało w kierunku rzeczki Horodnianki. Oś główna domu wiodła w kierunku cmentarza dworskiego w sąsiednich Ignatkach. Dom był usytuowany przy drodze biegnącej z dworu w Horodnianach do Juchnowca Kościelnego.
1 maja 1981 – zrobiono wykopy pod fundament kościoła. Kościół zlokalizowano na placu, który Aleksander Pełch[12] przekazał przed śmiercią na rzecz Kościoła. Początkowo zamierzano wyremontować stary dom Pełcha i w nim urządzić salę do katechizacji. Zdecydowano się jednak wymurować kaplicę bez zgody władz państwowych i kościelnych.
1 maja 1983 – odbyło się uroczyste poświęcenie i namaszczenie kościoła, któremu nadano wezwanie św. Józefa Rzemieślnika. Był to kościół pomocniczy, rektorat parafii św. Antoniego w Niewodnicy. Aktu poświęcenia dokonał ks.bp Edward Kisiel. Pierwszym rektorem kościoła biskup mianował ks. Eugeniusza Mikulskiego, który po trzech tygodniach zrezygnował. Następnie rektorat przejął ks. Henryk Abramowicz, a po miesiącu, na początku sierpnia rektorem został ks. Mirosław Wojno.
10 października 1983 – ks. bp Edward Kisiel poświęcił nowy cmentarz grzebalny w Księżynie.
1 października 1984 – utworzono parafię. Jej pierwszym proboszczem został ks. Mirosław Wojno.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 64489
- ↑ Wieś Księżyno w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-03-24], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 631 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Toroidy. PWPH Lachowski - Transformatory Toroidalne. [dostęp 2009-04-27]. (pol.).
- ↑ Akt rozgraniczenia Horodzińskich, Klepacz, Koryckiego i Sapiehy z roku 1530. Kapicjana, pudło 27, dok.334
- ↑ Wysokość opłaty 4 kopy groszy wskazuje, że obrub liczył 4 włóki (zwykle w tych czasach płacono 60 groszy od jednej włóki).
- ↑ S. Niewiński. Juchnowiec: dzieje parafii. Białystok: Archiwum Diecezjalne: Wydawnictwo BUK, 2006. ISBN 83-919319-5-1, ISBN 83-60329-10-9
- ↑ Maroszek J., Kosmaczewska J., Postołowicz L. Księżyno. Biuro Badań i Dokumentacji Zabytków w Białymstoku.1985
- ↑ Aleksander Pełch był kowalem. Niedaleko placu, na którym stanął kościół, miał kuźnię i drugi dom, w którym mieszkał. W kuźni wykonywał wszelkie prace kowalskie, podkuwał konie. Czasami, jeśli zachodziła taka potrzeba, wyrywał ludziom bolące zęby posługując się przy tym kleszczami stomatologicznymi. W czasie tego zabiegu pacjent siedział na progu kuźni.
- Siedziba gminy: Juchnowiec Kościelny
